2 / 6زیارت امام حسین علیه السلام ، عمر را طولانی و ترک آن ، عمر را کم می کند
کامل الزیارات به نقل از داوود حمّار ، از امام صادق علیه السلام : هر کس قبر حسین علیه السلام را زیارت نکند ، بی گمان ، . . . یک سال از عمرش کم می شود .
تهذیب الأحکام به نقل از منصور بن حازِم : شنیدم که [ امام صادق علیه السلام یا امام کاظم علیه السلام ]می فرماید : «هر کس ، یک سال بر او بگذرد و نزد قبر حسین علیه السلام نیاید ، خداوند ، یک سال از عمرش می کاهد ، و اگر بگویم که گاهی یکی از شما ، سی سال پیش از فرا رسیدن اَجَلش می میرد ، راست گفته ام ؛ زیرا شما ، زیارت او را وا می گذارید . پس آن را وا مگذارید تا خداوند ، عمرهایتان را طولانی کند و بر روزی هایتان بیفزاید ، و چون زیارتش را واگذارید ، خداوند ، از عمرها و روزی هایتان می کاهد » .
ر .ک : ج 11 ص 31 (فصل سوم / طولانی شدن عمر و افزوده شدن روزی)
2 / 7الوَصِیَّهُ بِإِدمانِ زِیارَتِهِألف فی کُلِّ جُمعَهٍثواب الأعمال عن أبی الجارود عن أبی جعفر [الباقر] علیه السلام ، قال :قالَ لی : کَم بَینَکُم وبَینَ الحُسَینِ علیه السلام ؟ قالَ : قُلتُ : یَومٌ لِلرّاکِبِ ویَومٌ وبَعضُ یَومٍ لِلماشی . قالَ : أفَتَأتیهِ کُلَّ جُمعَهٍ؟ قُلتُ : لا ، ما آتیهِ إلّا فِی الحینِ . قالَ : ما أجفاکَ! أما لَو کانَ قَریباً مِنّا لَاتَّخَذناهُ هِجرَهً أی تَهاجَرنا إلَیهِ . (1)
فضل زیاره الحسین علیه السلام عن أبی حمزه الثمالی :سَأَلتُ عَلِیَّ بنَ الحُسَینِ علیه السلام عَن زِیارَهِ الحُسَینِ علیه السلام فَقالَ : زُرهُ کُلَّ یَومٍ ، فَإِن لَم تَقدِر فَکُلَّ جُمعَهٍ ، فَإِن لَم تَقدِر فَکُلَّ شَهرٍ ، فَمَن لَم یَزُرهُ فَقَدِ استَخَفَّ بِحَقِّ رَسولِ اللّهِ صلی الله علیه و آله (2) .
راجع : ج 12 ص 212 (الفصل الثانی عشر / زیارته فی لیله الجمعه ویومها) .
ب فی کُلِّ شَهرٍکامل الزیارات عن علیّ بن میمون الصائغ عن أبی عبد اللّه [الصادق] علیه السلام ، قال :یا عَلِیُّ ، بَلَغَنی أنَّ قَوما مِن شیعَتِنا یَمُرُّ بِأَحَدِهِمُ السَّنَهُ وَالسَّنَتانِ لا یَزورونَ الحُسَینَ علیه السلام . قُلتُ : جُعِلتُ فِداکَ ، إنّی أعرِفُ اُناسا کَثیرَهً بِهذِهِ الصِّفَهِ . قالَ : أما وَاللّهِ ، لِحَظِّهِم أخطَؤوا ، وعَن ثَوابِ اللّهِ زاغوا ، وعَن جِوارِ مُحَمَّدٍ صلی الله علیه و آله تَباعَدوا . قُلتُ : جُعِلتُ فِداکَ ! فی کَمِ الزِّیارَهُ؟ قالَ : یا عَلِیُّ ! إن قَدَرتَ أن تَزورَهُ فی کُلِّ شَهرٍ فَافعَل . قُلتُ : لا أصِلُ إلی ذلِکَ ؛ لِأَنّی أعمَلُ بِیَدی ، واُمورُ النّاسِ بِیَدی (3) ، ولا أقدِرُ أن اُغَیِّبَ وَجهی عَن مَکانی یَوما واحِدا . قالَ : أنتَ فی عُذرٍ ومَن کانَ یَعمَلُ بِیَدِهِ ، وإنَّما عَنَیتُ مَن لا یَعمَلُ بِیَدِهِ مِمَّن إن خَرَجَ فی کُلِّ جُمعَهٍ هانَ ذلِکَ عَلَیهِ ، أما إنَّهُ ما لَهُ عِندَ اللّهِ مِن عُذرٍ ولا عِندَ رَسولِهِ مِن عُذرٍ یَومَ القِیامَهِ . قُلتُ : فَإِن أخرَجَ عَنهُ رَجُلاً فَیَجوزُ ذلِکَ؟ قالَ : نَعَم ، وخُروجُهُ بِنَفسِهِ أعظَمُ أجرا وخَیرا لَهُ عِندَ رَبِّهِ ، یَراهُ رَبُّهُ ساهِرَ اللَّیلِ لَهُ ، تَعَبَ النَّهارِ ، یَنظُرُ اللّهُ إلَیهِ نَظرَهً توجِبُ لَهُ الفِردَوسَ الأَعلی مَعَ مُحَمَّدٍ وأهلِ بَیتِهِ ، فَتَنافَسوا فی ذلِکَ ، وکونوا مِن أهلِهِ . (4)
1- .ثواب الأعمال : ص 114 ح 19 ، کامل الزیارات : ص 489 ح 749 ، فضل زیاره الحسین علیه السلام : ص 45 ح 19 ، بحار الأنوار : ج 101 ص 16 ح 20 وراجع : تهذیب الأحکام : ج 6 ص 46 ح 99 .
2- .فضل زیاره الحسین علیه السلام : ص 42 ح 15 و 16 .
3- .کان علیّ بن میمون صائغا (رجال النجاشی : ج 2 ص 106) .
4- .کامل الزیارات : ص 492 ح 761 ، بحار الأنوار : ج 101 ص 12 ح 1 .
2 / 7سفارش به تکرار زیارت امام علیه السلام
الف هر هفته
ثواب الأعمال به نقل از ابو جارود : امام باقر علیه السلام به من فرمود : «میان شما و [ مرقد ]حسین علیه السلام ، چه قدر راه است ؟» . گفتم : یک روز ، راه برای سواره ، و یک روز و چند ساعت ، برای پیاده . فرمود : «آیا هر هفته ، به زیارتش می روی ؟» . گفتم : نه . جز گاه به گاه نمی روم . فرمود : «چه قدر جفاکاری ! هشیار باشید که اگر به ما نزدیک بود ، آن را هجرتگاه خود قرار می دادیم » .
فضل زیارت الحسین علیه السلام به نقل از ابو حمزه ثُمالی : از امام زین العابدین علیه السلام در باره زیارت امام حسین علیه السلام پرسیدم . فرمود : «او را هر روز ، زیارت کن ، و اگر نتوانستی ، هر هفته ، و اگر نتوانستی ، هر ماه ، که هر کس او را زیارت نکند ، حقّ پیامبر خدا صلی الله علیه و آله را خوار داشته است» .
ر . ک : ج 12 ص 213 (فصل دوازدهم / زیارت امام علیه السلام در شب و روز جمعه) .
ب هر ماه
کامل الزیارات به نقل از علی بن میمون صائغ : امام صادق علیه السلام فرمود : «ای علی ! به من خبر رسیده که گروهی از شیعیان ما ، یک سال و دو سال بر ایشان می گذرد و حسین علیه السلام را زیارت نمی کنند » . گفتم : فدایت شوم ! من ، مردم بسیاری را می شناسم که این گونه اند . فرمود : هان ، که به خدا سوگند ، در نصیب و حظّ خود ، خطا کردند و از پاداش الهی ، منحرف گشتند و از جوار محمّد علیه السلام ، دور شدند !» . گفتم : فدایت شوم ! زیارت ، چند وقت یک بار باشد؟ فرمود : «ای علی ! اگر می توانی او را در هر ماه زیارت کنی ، این کار را بکن» . گفتم : این مقدار را نمی رسم ؛ زیرا من با دست و بازویم کار می کنم (1) و کارهای مردم ، دردست من است و نمی توانم یک روز هم از مغازه ام غیبت کنم . فرمود : «تو و هر کس که با بازویش کار می کند ، عذر دارید . مقصود من ، کسی است که با دست و بازویش کار نمی کند و اگر هر هفته هم بیرون برود ، بر او گران نمی آید . هشیار باشید که او نزد خدا و پیامبرش در روز قیامت ، عذری ندارد ». گفتم : اگر به جای خود ، مردی را برای زیارتْ روانه کند ، جایز است ؟ فرمود : «آری ؛ و [ اگر ] خودش برود ، پاداش بیشتر و برکت بیشتری نزد خدایش دارد . پروردگارش او را می بیند که برای او ، شب زنده دار است و روزها در رنج و سختی است . پس به او نگاه عنایتی می اندازد که فردوس بَرین را به همراه محمّد و اهل بیتش برایش واجب می کند . پس برای این ، رقابت کنید و اهل آن باشید » .
1- .علی بن میمون ، زرگر بوده است .
کامل الزیارات عن صفوان بن مهران الجمّال :قُلتُ لِلصّادِقِ علیه السلام : مَن یَأتیهِ [ أیِ الإِمامَ الحُسَینَ علیه السلام ] زائِرا ثُمَّ یَنصَرِفُ ، مَتی یَعودُ إلَیهِ؟ وفی کَم یُؤتی؟ وکَم یَسَعُ النّاسَ تَرکُهُ؟ قالَ : لا یَسَعُ أکثَرَ مِن شَهرٍ . (1)
تهذیب الأحکام عن داوود بن فرقد :قُلتُ لِأَبی عَبدِ اللّهِ علیه السلام : ما لِمَن زارَ الحُسَینَ علیه السلام فی کُلِّ شَهرٍ مِنَ الثَّوابِ؟ قالَ : لَهُ مِنَ الثَّوابِ ثَوابُ مِئَهِ ألفِ شَهیدٍ مِثلِ شُهَداءِ بَدرٍ . (2)
1- .کامل الزیارات : ص 494 ح 763 ، الدروع الواقیه : ص 74 ، بحار الأنوار : ج 97 ص 134 ح 3 و ج 101 ص 14 ح 13 .
2- .تهذیب الأحکام : ج 6 ص 52 ح 123 ، المزار للمفید : ص 55 ح 1 ، کامل الزیارات : ص 341 ح 575 ، بحار الأنوار : ج 101 ص 37 ح 51 .
کامل الزیارات به نقل از صفوان بن مهران جمّال : به امام صادق علیه السلام گفتم : کسی که به زیارت امام حسین علیه السلام می آید و باز می گردد ، کِی دوباره به زیارت بیاید ؟ و مردم هر از چند گاه ، به زیارتش بروند ؟ و تا چه مدّت ، اجازه ترک زیارتش را دارند ؟ امام علیه السلام فرمود : «بیشتر از یک ماه ، اجازه ندارند [ آن را ترک کنند ] » .
تهذیب الأحکام به نقل از داوود بن فَرقَد : به امام صادق علیه السلام گفتم : پاداش کسی که حسین علیه السلام را در هر ماه زیارت می کند ، چیست ؟ فرمود : «پاداش او ، مانند پاداش یک صد هزار شهید از شهیدان جنگ بدر است » .
ج فی کُلِّ أربَعَهِ أشهُرٍکامل الزیارات عن علیّ بن أبی حمزه عن أبی الحسن [الکاظم] علیه السلام :لا تَجفوهُ [ الإِمامَ الحُسَینَ علیه السلام ] ؛ یَأتیهِ الموسِرُ فی کُلِّ أربَعَهِ أشهُرٍ ، وَالمُعسِرُ لا یُکَلِّفُ اللّهُ نَفسا إلّا وُسعَها . (1)
د فی کُلِّ سِتَّهِ أشهُرٍتهذیب الأحکام عن ابن رئاب عن أبی عبد اللّه [الصادق] علیه السلام :حَقٌّ عَلَی الغَنِیِّ أن یَأتِیَ قَبرَ الحُسَینِ بنِ عَلِیٍّ علیه السلام فِی السَّنَهِ مَرَّتَینِ ، وحَقٌّ عَلَی الفَقیرِ أن یَأتِیَهُ فِی السَّنَهِ مَرَّهً . (2)
ه فی کُلِّ سَنَهٍکامل الزیارات عن عامر بن عمیر وسعید الاعرج عن أبی عبد اللّه [الصادق] علیه السلام :اِیتوا قَبرَ الحُسَینِ علیه السلام فی کُلِّ سَنَهٍ مَرَّهً . (3)
کامل الزیارات عن محمّد بن مروان عن أبی عبد اللّه [الصادق] علیه السلام :زُوروا قَبرَ الحُسَینِ علیه السلام ولَو کُلَّ سَنَهٍ مَرَّهً . (4)
کامل الزیارات عن عبیداللّه الحلبی :قُلتُ : إنّا نَزورُ قَبرَ الحُسَینِ علیه السلام فِی السَّنَهِ مَرَّتَین أو ثَلاثَهً . فَقالَ أبو عَبدِ اللّهِ علیه السلام : أکرَهُ أن تُکثِرُوا القَصدَ إلَیهِ (5) ، زوروهُ فِی السَّنَهِ مَرَّهً . (6)
1- .کامل الزیارات : ص 491 ح 757 ، بحار الأنوار : ج 101 ص 14 ح 11 .
2- .تهذیب الأحکام : ج 6 ص 43 ح 88 ، المزار للمفید : ص 29 ح 1 ، کامل الزیارات : ص 490 ح 751 کلاهما عن أبی أیّوب ، بحار الأنوار : ج 101 ص 12 ح 2 .
3- .کامل الزیارات : ص 490 ح 752 و 753 ، بحار الأنوار : ج 101 ص 13 ح 5 .
4- .کامل الزیارات : ص 493 ح 762 و ص 175 ح 235 ، بحار الأنوار : ج 101 ص 2 ح 3 .
5- .فی المصدر : «إلیّ» ، وما اُثبت من بحار الأنوار .
6- .کامل الزیارات : ص 494 ح 764 ، بحار الأنوار : ج 101 ص 15 ح 16 .
ج هر چهار ماه
کامل الزیارات به نقل از علی بن ابی حمزه ، از امام کاظم علیه السلام : بر امام حسین علیه السلام جفا مکنید . شخص توانگر ، در هر چهار ماه به زیارتش برود و تنگ دست ، به هر اندازه که توانش را دارد .
د هر شش ماه
تهذیب الأحکام به نقل از ابن رئاب ، از امام صادق علیه السلام : بر توانگر ، لازم است که هر سال ، دو بار به زیارت قبر حسین بن علی علیه السلام بیاید و بر فقیر ، لازم است که سالی یک بار .
ه هر سال
کامل الزیارات به نقل از عامر بن عُمَیر و سعید اَعرَج ، از امام صادق علیه السلام : هر سال به زیارت قبر حسین علیه السلام بیایید .
کامل الزیارات به نقل از محمّد بن مروان ، از امام صادق علیه السلام : قبر حسین علیه السلام را زیارت کنید ، حتّی اگر سالی یک بار باشد .
کامل الزیارات به نقل از عبید اللّه حلبی : گفتم : ما قبر حسین علیه السلام را در هر سال ، دو یا سه بار ، زیارت می کنیم . امام صادق علیه السلام فرمود : «خوش ندارم که بیش از اندازه ، قصد [ زیارت ] او کنید . او را در هر سال ، یک بار زیارت کنید » .
کامل الزیارات عن الحلبی :سَأَلتُ أبا عَبدِ اللّهِ علیه السلام عَن زِیارَهِ قَبرِ الحُسَینِ علیه السلام . قالَ : فِی السَّنَهِ مَرَّهً ، إنّی أکرَهُ الشُّهرَهَ . (1)
راجع : ص 488 (فی کلّ ستّه أشهر) .
و فی کُلِّ ثَلاثِ سِنینَکامل الزیارات عن صفوان الجمّال :سَأَلتُ أبا عَبدِ اللّهِ علیه السلام : ... مَن یَأتیهِ [أیِ الإِمامَ الحُسَینَ علیه السلام ]زائِرا ثُمَّ یَنصَرِفُ فَمَتی یَعودُ إلَیهِ؟ وفی کَم یُؤتی؟ وفی کَم یَسَعُ النّاسَ تَرکُهُ؟ قالَ : أمَّا القَریبُ فَلا أقَلَّ مِن شَهرٍ ، وأمّا بَعیدُ الدّارِ فَفی کُلِّ ثَلاثِ سِنینَ . (2)
ز فی کُلِّ أربَعِ سِنینَکامل الزیارات عن العمرکی بإسناده عن أبی عبد اللّه [الصادق] علیه السلام :إنَّهُ یُصَلّی عِندَ قَبرِ الحُسَینِ علیه السلام أربَعَهُ آلافِ مَلَکٍ مِن طُلوعِ الفَجرِ إلی أن تَغیبَ الشَّمسُ ، ثُمَّ یَصعَدونَ ویَنزِلُ مِثلُهُم ، فَیُصَلّونَ إلی طُلوعِ الفَجرِ ، فَلا یَنبَغی لِلمُسلِمِ أن یَتَخَلَّفَ عَن زِیارَهِ قَبرِهِ أکثَرَ مِن أربَعِ سِنینَ . (3)
1- .کامل الزیارات : ص 491 ح 754 و ح 756 ، بحار الأنوار : ج 101 ص 13 ح 8 .
2- .کامل الزیارات : ص 495 ح 767 ، الدروع الواقیّه : ص 74 ، بحار الأنوار : ج 101 ص 14 ح 14 .
3- .کامل الزیارات : ص 494 ح 765 و ص 495 ح 766 عن أبی ناب نحوه ولیس فیه صدره إلی «الفجر» ، بحار الأنوار : ج 101 ص 15 ح 17 .
کامل الزیارات به نقل از حلبی : از امام صادق علیه السلام ، در باره زیارت قبر حسین علیه السلام پرسیدم . فرمود : «در هر سال ، یک بار . من ، مشهور شدن [ به زیارت ] را دوست ندارم » .
ر . ک : ص 489 (هر شش ماه) .
و هر سه سال
کامل الزیارات به نقل از صفوان جمّال : از امام صادق علیه السلام پرسیدم : . . . کسی که به زیارت امام حسین علیه السلام می آید و باز می گردد ، دوباره کِی به زیارت او بیاید ؟ و مردم ، هر چند روز ، یک بار به زیارتش بروند ؟ و تا چه مدّت ، اجازه ترک زیارتش را دارند ؟ فرمود : «کسی که نزدیک است ، حدّاقل ماهی یک بار ؛ امّا کسی که دور است ، در هر سه سال [ ، یک بار ] » .
ز هر چهار سال
کامل الزیارات به نقل از عمرکی ، به سندش ، از امام صادق علیه السلام : بی تردید ، چهار هزار فرشته ، از سپیده دمان تا غروب خورشید ، نزد قبر حسین علیه السلام ، نماز می خوانند و سپس ، بالا می روند و به همان تعداد ، فرشته فرود می آید و [ از شامگاه ]تا سپیده دمان ، نماز می خوانند . پس سزاوار نیست که مسلمان ، بیشتر از چهار سال به زیارت قبر حسین علیه السلام نرود .
ح کُلَّمَا استَطاعَ أکثَرَ فَأَکثَرَالإقبال عن محمّد بن فیض بن مختار عن جعفر بن محمّد [الصادق] علیه السلام :أنَّهُ سُئِلَ عَن زِیارَهِ أبی عَبدِ اللّهِ الحُسَینِ علیه السلام فَقیلَ : هَل فی ذلِکَ وَقتٌ هُوَ أفضَلُ مِن وَقتٍ؟ فَقالَ : زوروهُ صَلَّی اللّهُ عَلَیهِ فی کُلِّ وَقتٍ وفی کُلِّ حینٍ ؛ فَإِنَّ زِیارَتَهُ علیه السلام خَیرُ مَوضوعٍ ، فَمَن أکثَرَ مِنها فَقَدِ استَکثَرَ مِنَ الخَیرِ ، ومَن قَلَّلَ قُلِّلَ لَهُ ، وتَحَرَّوا (1) بِزِیارَتِکُمُ الأَوقاتَ الشَّریفَهَ ؛ فَإِنَّ الأَعمالَ الصّالِحَهَ فیها مُضاعَفَهٌ ، وهِیَ أوقاتُ مَهبِطِ المَلائِکَهِ لِزِیارَتِهِ . (2)
فضل زیاره الحسین علیه السلام عن أبی الجارود :قالَ لی أبو جَعفَرٍ علیه السلام : کَم بَینَکُم وبَینَ قَبرِ أبی عَبدِ اللّهِ الحُسَینِ بنِ عَلِیٍّ علیهماالسلام ؟ قالَ : قُلتُ : یَومٌ وشَیءٌ . قالَ : فَقالَ : لَو کانَ مِنّا عَلی مِثلِ الَّذی هُوَ مِنکُم لَاتَّخَذناهُ هِجرَهً . کَم بَینَکُم وبَینَ [ ... ] (3) ؟ قالَ : قُلتُ لَهُ : شَیءٌ یَسیرٌ . فَقالَ : لَو کانَ مِنّا مِثلَ الَّذی هُوَ مِنکُم لَسَرَّنی ألّا یَأتِیَ عَلَیَّ یَومٌ إلّا أتَیتُهُ . (4)
فضل زیاره الحسین علیه السلام عن عیینه بیّاع القصب عن جعفر بن محمّد [الصادق] علیه السلام :جاءَ رَجُلٌ إلی أبی جَعفَرٍ علیه السلام فَذاکَرَهُ قَبرَ الحُسَینِ علیه السلام ، فَقالَ : أما تَأتونَهُ ؟ قالَ : بَلی إنّا نَأتیهِ فِی السَّنَهِ مَرَّهً . فَقالَ : ما أجفاکُم یا أهلَ الکوفَهِ ! لَو کُنتُ بِمَنزِلَتِکُم ما أخطَتنی فیهِ صَلاهٌ . (5)
1- .التَّحَرِّی : القصد والاجتهاد فی الطلب (مجمع البحرین : ج 1 ص 395 «حرا») .
2- .الإقبال : ج 1 ص 45 ، بحار الأنوار : ج 101 ص 98 ح 29 .
3- .کذا فی الأصل ، وقد سقط من العباره شیء (هامش المصدر) .
4- .فضل زیاره الحسین علیه السلام : ص 44 ح 18 ، المزار للمفید : ص 226 ح 8 ولیس فیه ذیله من «کم بینکم وبین قال : ...» .
5- .. فضل زیاره الحسین علیه السلام : ص 48 ح 24 .
ح هر چه قدر بتوان ، بیشتر و بیشتر
الإقبال به نقل از محمّد بن فیض بن مختار : از امام صادق علیه السلام ، در باره زیارت ابا عبد اللّه الحسین علیه السلام پرسیده شد که : آیا وقت فضیلتی بهتر از وقت دیگر دارد ؟ امام علیه السلام فرمود : «او را که خدا بر او درود فرستد ، در هر زمان و وقتی زیارت کنید که زیارت او ، بهترین چیزی ( وسیله تقرّبی ) است که قرار داده اند . هر کس آن را بسیار به جا آورد ، نیکیِ بیشتری به دست آورده است ، و هر کس کم به جا آورد ، کمتر به دست آورده است . بکوشید که زیارتتان در وقت های شریف و بافضیلت باشد که کارهای نیکو در این وقت ها ، دوچندان پاداش می یابند ، و آن ، وقت های فرود فرشتگان برای زیارت حسین علیه السلام است» .
فضل زیاره الحسین علیه السلام به نقل از ابو جارود : امام باقر علیه السلام به من فرمود : «میان شما و قبر ابا عبد اللّه الحسین علیه السلام ، چه قدر فاصله است ؟» . گفتم : یک روز و اندکی . فرمود : «اگر فاصله ما هم مانند شما بود ، آن را هجرتگاه خود ، قرار می دادیم » . چه قدر میان شما و میان [ حرم، فاصله است ؟ ] » . (1) به ایشان گفتم : فاصله کمی است . فرمود : «اگر فاصله ما به اندازه فاصله شما با ایشان بود ، خوش می داشتم که روزی بر من نگذرد ، جز آن که به زیارتش بروم » .
فضل زیاره الحسین علیه السلام به نقل از عُیَینَه نی شکرفروش (بَیّاعُ القَصَب)، از امام صادق علیه السلام : مردی نزد امام باقر علیه السلام آمد و در باره قبر حسین علیه السلام با ایشان ، سخن گفت . امام فرمود : «آیا به زیارتش نمی روید ؟» . مرد گفت : چرا . سالی یک مرتبه می رویم . امام علیه السلام فرمود : «ای کوفیان ! چه قدر جفاکارید ! اگر من جای شما بودم ، یک نماز را هم در غیر آن جا نمی خواندم » .
1- .متن حدیث ، در این جا افتادگی دارد .
کامل الزیارات عن عبداللّه بن أبی یعفور :سَمِعتُ أبا عَبدِ اللّهِ علیه السلام یَقولُ لِرَجُلٍ مِن مَوالیهِ : یا فُلانُ ! أتَزورُ قَبرَ أبی عَبدِ اللّهِ الحُسَینِ بنِ عَلِیٍّ علیه السلام ؟ قالَ : نَعَم إنّی أزورهُ بَینَ ثَلاثِ سِنینَ مَرَّهً . فَقالَ لَهُ وهُوَ مُصفَرُّ الوَجهِ : أما وَاللّهِ الَّذی لا إلهَ إلّا هُوَ ، لَو زُرتَهُ لَکانَ أفضَلَ لَکَ مِمّا أنتَ فیهِ . فَقالَ لَهُ : جُعِلتُ فِداکَ ! أکُلُّ هذَا الفَضلِ؟ فَقالَ : نَعَم . (1)
کامل الزیارات عن العیص بن القاسم :سَأَلتُ أبا عَبدِ اللّهِ علیه السلام : هَل لِزِیارَهِ القَبرِ [ قَبرِ الحُسَینِ علیه السلام ]صَلاهٌ مَفروضَهٌ؟ قالَ : لَیسَ لَهُ صَلاهٌ مَفروضَهٌ . قالَ : وسَأَلتُهُ : فی کَم یَومٍ یُزارُ؟ قالَ : ما شِئتَ . (2)
فضل زیاره الحسین علیه السلام عن یونس بن عمّار :قُلتُ لِجَعفَرِ بنِ مُحَمَّدٍ علیه السلام فی زِیارَهِ قُبورِ الشُّهَداءِ . فَقالَ : تَرَکتَ الشُّهَداءَ الأَحیاءَ المَرزوقینَ عِندَکَ بِالعِراقِ ؛ حُسَیناً وذَوی حُسَینٍ علیه السلام ! أما تَزورُ قُبورَهُم ؟ فَقُلتُ : بَلی أزورُها . فَقالَ لی : زُرها ولا تَشهَرَنَّ نَفسَکَ . (3)
1- .کامل الزیارات : ص 449 ح 674 ، بحار الأنوار : ج 101 ص 33 ح 33 .
2- .کامل الزیارات : ص 492 ح 760 ، بحار الأنوار : ج 101 ص 14 ح 12 .
3- .فضل زیاره الحسین علیه السلام : ص 61 ح 42 .
کامل الزیارات به نقل از عبد اللّه بن ابی یَعفور : شنیدم که امام صادق علیه السلام به مردی از وابستگانش می فرماید : «ای فلانی ! آیا قبر ابا عبد اللّه الحسین علیه السلام را زیارت می کنی ؟» . گفت : آری . هر سه سال یک بار ، زیارت می کنم . امام علیه السلام ، در حالی که رنگش زرد شده بود ، فرمود : «هشیار باش که به خدایی که جز او خدایی نیست ، اگر او را زیارت می کردی ، از آنچه در آن هستی ، برایت بهتر بود » . او گفت : فدایت شوم ! این قدر فضیلت دارد ؟! فرمود : «آری » .
کامل الزیارات به نقل از عیص بن قاسم : از امام صادق علیه السلام پرسیدم : آیا زیارت قبر حسین علیه السلام ، نماز مخصوصی دارد ؟ فرمود : «نماز مخصوصی ندارد » . و نیز پرسیدم : هر چند روز یک بار ، زیارت شود ؟ فرمود : «هر چه قدر که می خواهی [ ، زیارت کن ] » .
فضل زیاره الحسین علیه السلام به نقل از یونس بن عمّار : به امام جعفر صادق علیه السلام در باره زیارت قبرهای شهیدان ، مطلبی گفتم . امام علیه السلام فرمود : «شهیدان زنده روزیخوار [ خدا ] را در عراق و کنار خودت ، حسین علیه السلام و مرتبطان با حسین علیه السلام را وا نهاده ای ! قبرهای آنان را زیارت نمی کنی ؟» . گفتم : چرا . زیارت می کنم . به من فرمود : «آنها را زیارت کن ؛ ولی به گونه ای که به این کار (زیارت) ، مشهور نشوی » .
سخنی در باره حکمت تأکید بر زیارت امام حسین علیه السلام و تکرار آن
تأمّل در روایاتی که تأکید بر زیارت سیّد الشهدا علیه السلام و تکرار آن دارند ، نشان می دهد که این عمل ، نه تنها دارای جنبه عبادی ، بلکه دارای اَبعاد عمیق سیاسی است . پیام سیاسی زیارت امام حسین علیه السلام ، خود ، ایجاب کننده خُرافه زُدایی دائم از این حرکت فرهنگی ، با هدف زمینه سازی برای حاکمیت نظام اصیل اسلامی است (نکته ای که پیش از این ، تبیین گردید) . (1) بدین سان ، پیام سیاسی زیارت آن امام علیه السلام ، بسی مهم تر و سازنده تر از پیام عبادی آن است . در احادیث آمده است که زیارت سیّد الشهدا علیه السلام ، فریضه و بهترین عمل است و امامان اهل بیت ، فضائل و برکات فراوانی برای آن ذکر کرده اند (2) و تحمّل هر گونه رنج و مشقّت را درراه زیارت ایشان ، روا شمرده اند . همچنین ، احادیثی نقل شده اند که دلالت دارند بر این که اگر کسی می تواند ، هر روز ایشان را زیارت کند ، و اگر نمی تواند ، هر جمعه ، و اگر نمی تواند ، هر هفته ، و اگر نمی تواند ، هر ماه ، و اگر نمی تواند ، هر چهار ماه ، و اگر نمی تواند ، هر شش ماه ، و اگر نمی تواند هر سال ، و اگر نمی تواند ، هر سه سال ، و اگر نمی تواند ، هر چهار
.
1- .ر . ک : ج 9 ص 333 (بخش یازدهم / درآمد) .
2- .ر . ک : ج 11 ص 7 (فصل سوم : برکات زیارت امام حسین علیه السلام) .
سال ، و در نهایت ، هر چه بیشتر زیارت کند، بهتر است . روایاتی نیز ثواب زیارت ایشان را بیش از ثواب زیارت حج و عمره دانسته اند (1) و در مورد ترک زیارت امام علیه السلام ، هشدار می دهند و امتناع از زیارت ایشان را موجب نقص ایمان، کوتاه شدن عمر ، عاقّ اهل بیت علیهم السلام شدن و محرومیت از خیر بسیار می دانند . (2) با نگاهی عمیق و همه جانبه به این احادیث ، در کنار احادیثی که شرط اصلی بهره گیری از برکات زیارت امام حسین علیه السلام را معرفت به حقّ او دانسته اند ، به روشنی می توان دریافت که این احادیث ، پیام سیاسی مهمّی برای پیروان و علاقه مندان اهل بیت علیهم السلام دارند ، و آن ، عبارت است از فرهنگ سازی و زمینه سازی برای تحقّق اهداف بلند عاشورا ؛ یعنی حاکمیت ارزش های اسلامی به رهبریِ پیشوای مورد نظر خاندان رسالت . بی تردید ، حضور انبوه زائران سیّد الشهدا علیه السلام در کنار مزار ملکوتی او ، اگر توأم با آگاهی و برنامه باشد و همه ساله افزایش یابد ، (3) به تحقّق یافتن اهداف مطلوب اهل بیت علیهم السلام منتهی خواهد شد . نکته جالب توجّه ، این که بر پایه برخی احادیث ، آنچه مطلوب است ، حضور برای زیارت سیّد الشهدا علیه السلام است ، نه اقامت در کربلا و متوطّن شدن در آن : فَزُرهُ... وَ انصَرِف عَنهُ وَ لا تَتَّخِذهُ وَطَنا . (4) او را زیارت کن... و از آن جا باز گرد و آن جا را وطن خود مگیر.
1- .به این موضوع در تحلیلی مستقل ، خواهیم پرداخت (ر.ک : ج 11 ص 101 «فصل چهارم / پژوهشی در باره ارزش زیارت امام حسین علیه السلام») .
2- .ر. ک: ص 467 (فصل دوم : تأکید فراوان بر زیارت امام حسین علیه السلام و هشدار شدید در باره ترک آن).
3- .بر اساس گزارش خبر گزاری ها در سال 1378 ش (1429 ق) در ایّام عاشورا ، حدود ده میلیون نفر به زیارت آن امام علیه السلام شتافته اند .
4- .ر . ک : ج 11 ص 150 ح 3178 و 3179 .
در مورد اقامت در مکّه نیز شماری از فقها ، به دلایلی مانند حفظ احترام خانه خدا و تداوم شور و شوق زائر که در برخی احادیث آمده ، به کراهتِ اقامت و توطّن در آن ، فتوا داده اند . (1) این گونه روایات ، اگر از نظر سند هم اعتبار لازم را نداشته باشند ، از آن جا که منطبق با عقل و اعتبارند ، توجّه عملی به آنها ضروری است ؛ زیرا اقامت دائم ، علاوه بر این که از شور و شوق و حضور قلب زائر می کاهد و بدین سان ، تحقّق اهداف زیارت ، کم رنگ می گردد ، مشکلات اقتصادی و اجتماعی فراوانی را به همراه خواهد داشت . به سخن دیگر ، جمع میان اقامت دائم و حضور همگانیِ زائران از سراسر جهان در مکّه یا حرم امام حسین علیه السلام ، عملاً امکان پذیر نیست و لازمه توصیه به حضور همگانی در این گونه اماکن ، مطلوب نبودن اقامتِ دائم است .
.
1- .ر.ک : جواهر الکلام : ج 20 ص 70 .